1. Thịt Trâu Gác Bếp - Hương Vị Đặc Sản Tà Xùa
Tà Xùa, vùng cao nằm ẩn mình giữa núi rừng, không chỉ nổi tiếng với cảnh đẹp hùng vĩ mà còn là quê hương của những đặc sản ngon miệng. Trong số đó, thịt trâu gác bếp đặc biệt thu hút sự chú ý của du khách bởi hương vị độc đáo và quyến rũ.
Thịt trâu được chọn lựa kỹ càng, sau đó được ướp gia vị tự nhiên và gác bếp - một phương pháp chế biến truyền thống của người dân Tà Xùa. Quá trình này giúp thịt trở nên thơm ngon, giữ được độ giòn và ngọt tự nhiên của thịt trâu. Khi nướng, mùi thơm của thịt trâu kết hợp với hương khói từ bếp củi tạo nên một bữa ăn độc đáo, khó quên.
Không chỉ là một món ăn ngon, thịt trâu gác bếp còn là biểu tượng của nền văn hóa ẩm thực của người dân Tà Xùa, đồng thời là điểm đặc sắc khiến cho du khách đắm chìm trong hương vị truyền thống của vùng cao miền Bắc.

2. Táo Mèo - Men say Tà Xùa Độc Đáo
Nổi bật giữa vùng núi Tà Xùa, táo mèo là một loại trái cây đặc sản có hương vị độc đáo và thơm ngon. Khác biệt với táo thông thường, táo mèo có hình dáng độc đáo giống như quả mèo nhỏ, từ đó mà có cái tên độc đáo.
Táo mèo còn có tên gọi khác là Sơn Tra, đây là một thuốc quý thường được sử dụng trong các vị thuốc và ngâm rượu được rất nhiều người ưa thích. Quả táo mèo còn có thể dùng làm giải khát trong mùa hè hay chế biến thành các loại mứt, siro, ô mai,…
Táo mèo thường được trồng trên các thửa ruộng bậc thang, nơi độ cao và khí hậu đặc biệt của Tà Xùa giúp tạo nên hương vị riêng biệt và ngon mắt. Quả táo mèo có vị ngọt thanh, giữ được độ giòn tự nhiên, tạo cảm giác sảng khoái cho người thưởng thức.
Đặc sản táo mèo không chỉ là một lựa chọn tuyệt vời cho bữa ăn hàng ngày mà còn là một món quà ý nghĩa để làm quà biếu khi ghé thăm vùng đất cao nguyên Tà Xùa.

3. Cơm Lam - Nét Đặc Sản Truyền Thống Của Tà Xùa
Cơm lam là một trong những đặc sản nổi tiếng của Tà Xùa, thể hiện sự sáng tạo và tinh tế trong nền ẩm thực của vùng cao miền Bắc Việt Nam. Được chế biến từ gạo lam, một loại gạo có hạt nhỏ và dẻo, cơm lam mang đến cho thực khách hương vị độc đáo và hấp dẫn.
Cơm lam là món ăn đặc sản của người đồng bào Tây Bắc. Cơm được chế biến từ gạo nếp nương, gạo được ngâm ủ qua đem cho vào ống tre, thêm một chút nước và được nút lại bằng lá chuối rồi cho lên bếp củi nướng đến khi ống nứa cháy thành lớp than mỏng phủ xung quanh ống nứa. Khi cơm chín, dùng dao tách lớp vỏ cháy sẽ thấy lớp cơm trắng nõn. Mùi thơm của gạo nếp hòa quyện cùng mùi thơm của tre, khói bếp khiến cho món ăn mang đậm hương vị của núi rừng. Cùng với các món ăn khác như thịt trâu, cá nước đồng, cơm lam là một phần quan trọng trong các bữa tiệc truyền thống của người dân Tà Xùa.

4. Đặc Sản Tà Xùa - Nậm Pịa
Nậm Pịa là một loại mỳ trắng truyền thống của người dân Tà Xùa, tạo nên một đặc sản độc đáo và thú vị. Nậm theo nghĩa của người đồng bào dân tộc là canh còn pịa là chất đặc sền sệt trong ruột non của con ngựa, bò, trâu. Nguyên liệu để làm nên món ăn này là: tiết, thịt, đuôi và toàn bộ lục phủ ngũ tạng của con bò và dê. Để làm ra món Nậm Pịa đúng kiểu thì chỉ có bà con vùng cao Tây Bắc mà thôi. Thành phần quan trọng nhất của món nậm pịa đó là chất dịch non. Người ta lấy một đoạn ruột non để lấy pịa, ninh xương và nội tạng để lấy nước, sau đó cho pịa vào đun đến khi đặc sánh, sền sệt là được. 

5. Chè Tà Xùa - Hòa Quyện Hương Vị Đất Cao
Chè Tà Xùa là loại chè sạch, được, trồng, hái và chế biến hoàn toàn thủ công với số lượng ít ở xã Tà Xùa, huyện Bắc Yên, tỉnh Sơn La.
Chè Tà Xùa là loài cây cổ thụ mọc trên núi cao được người dân tộc H’mông hái về chế biến. Mỗi lần hái người dân phải trèo lên cây cao để hái từng búp trà non rồi bỏ vào gùi.
Người lần đầu tiên uống chè Tà Xùa sẽ cảm hơi lạ với vị ngọt dịu ngay từ ngụm đầu tiên, một khi đã uống quen rồi thì khó có thể bỏ được.

6. Pa Pỉnh Tộp - Món Ăn Độc Đáo Của Tà Xùa
Pa pỉnh tộp là món ăn đặc sản được chế biến khá cầu kỳ. Pa pỉnh tộp thực chất là món cá gập nướng, cá được chọn là cá chép, cá trắm, cá trôi còn nguyên con, làm sạch vảy, moi hết ruột và không rửa lại bằng nước. Khi mổ cá phải mổ dọc sống lưng, kéo từ đầu đến tận đuôi, sau đó sát qua muối để khử bớt mùi tanh của cá. Gia vị tẩm ướp gồm có tỏi, sả, hành, rau thơm rừng,… và đặc biệt là mắc khén là loại gia vị quan trọng quyết định nên hương vị của món ăn.
Người ta gập đôi con cá rồi dùng que tre kẹp chặt nướng trên than hồng, khi cá chín tỏa mùi hương thơm lừng.
Đối với người đồng bào dân tộc, họ ăn kèm món cá nướng cùng với xôi nếp, nhâm nhi chút rượu ngô thì không còn gì tuyệt bằng.

 
7. Nộm Da Trâu - Hòa Quyện Vị Ngon Đặc Sản Tà Xùa
Nộm da trâu là một trong những món đặc sản của người Thái. Món ăn này được chế biến không quá cầu kỳ nhưng cần sự tỉ mẩn và khéo léo. Nguyên liệu chính để làm nên món ăn này đó chính là da trâu và các loại gia vị đặc trưng Tây Bắc để tạo nên hương vị độc đáo cho món ăn.
Để chế biến một miếng da trâu mất rất nhiều thời gian, miếng da trâu phải hơ trên bếp lửa để cho sạch phần lông cứng. Vỏ bên ngoài cứng và đen được cạo sạch, chỉ để lại lớp da vàng, sau đó đem đi luộc để cho sạch và mềm. 
Công đoạn tiếp theo đó là thái miếng da trâu đã được luộc, món ăn có ngon hay không chính là nhờ công đoạn này. Miếng da trâu phải được thái mỏng vừa phải, người Thái dùng nước măng chua để tạo nên độ chua cho món nộm. Gia vị không thể thiếu cho món nộm đó là lạc, ớt, rau mùi, gừng, và đặc biệt là mắc khén tạo nên độ cay nồng. Những món ăn truyền thống này không chỉ là nguồn cung cấp dinh dưỡng mà còn là biểu tượng của văn hóa và lối sống của người dân Tà Xùa.
8. Rượu Hang Chú
Nếu đến Tà Xùa du khách đừng quên thưởng thức rượu Hang Chú – loại thức uống với vị thơm, cay nồng mà chỉ thử một lần sẽ nhớ mãi không quên.
Rượu Hang Chú được ủ từ “Thóc Mổ” được trồng trên bản trộn cùng với men lá truyền thống. Men lá ở đây chủ yếu là loại lá cây trên rừng, có vị làm giải hàn cho cơ thể, có vị hóa phong trừ tà, làm giảm đau xương khớp. Đặc biệt phần nước nấu rượu là nguồn nước tinh khiết từ trên núi cao của đỉnh Tà Xùa.
Chính những yếu tố đó tạo nên loại rượu đặc trưng của người dân địa phương.Đối với người nơi đây rượu Hang Chú là sản vật quý trong gia đình và được mang ra mời khách quý đến nhà chơi hoặc được dùng trong những dịp lễ, tết truyền thống của đồng bào Mông vùng cao.
Khi tiết trời lạnh giá, thưởng thức ly rượu Hang Chú giúp làm ấm cơ thể, điều hòa khí huyết. Hương rượu thơm lừng của thóc nương quyện cùng với loại men đặc trưng khiến du khách say đắm.
9. Chẳm Chéo
Chẩm chéo là thứ không thể thiếu trong mỗi bữa ăn hàng ngày của người dân tộc Thái vùng đất Sơn La này, đó là một loại nước chấm được xem như là “linh hồn ẩm thực Sơn La”. Hầu hết những món ăn ở đây đều dùng nước là chẳm chéo thay vì mắm hay tương.
Được chế biến từ những nguyên liệu làm nước chấm cơ bản như ớt, tỏi, gừng, muối, nhưng chẳm chéo đặc biệt và khác lạ ở chỗ có bột mắc khén – một gia vị đặc trưng làm nên hương vị ẩm thực Sơn La.
Chỉ cần đem tất cả các nguyên liệu đã chuẩn bị trộn đều rồi giã nhuyễn cho đến khi có một hỗn hợp thật mịn, sền sệt. Riêng mắc khén thì lúc giã xong mới cho vào, như vậy là đã có chén chẳm chéo ngon lành trọn vị rồi đấy. Chẩm chéo được ăn kèm với nhiều loại món ăn khác nhau, là loại nước chấm riêng biệt của người dân nơi đây.
Xem thêm Kinh nghiệm du lịch Tà Xùa Tại Đây

Tin khác